Afschaffen pensioen in eigen beheer: wat moet de DGA doen?

Staatssecretaris Wiebes van Financiën wil van het pensioen in eigen beheer (PEB) af. Dat is wel duidelijk. In zijn brief van 1 juli 2016 schets hij een aantal mogelijkheden. Definitief wetsvoorstel zal volgen op Prinsjesdag.

Huidig systeem

De DGA neemt binnen ons pensioenstelsel een bijzondere plaats in. Hij heeft namelijk de mogelijkheid om PEB op te bouwen. Op de balans wordt een voorziening opgebouwd van waaruit de BV later zijn pensioen uitkeert. Op de balans van de BV mag hij reserveren op 4% rekenrente zonder rekening te houden met uitvoeringskosten en het waardevast houden van het pensioen. De ’fiscale waarde’ van de pensioenreserve wijkt daarbij ver af van de ‘commerciële waarde’ van de pensioenreserve. Dit levert in de praktijk grote problemen op. Zo kunnen veel DGA’s geen dividend meer uitkeren (de ‘dividendklem’) en staat de BV vaak onder water. De pensioenverplichting kan niet (meer) worden nagekomen.

Voorstel Wiebes

Het is allemaal te ingewikkeld geworden en het is de wens van de Belastingdienst het stelsel te vereenvoudigen.

De DGA krijgt nu drie mogelijkheden:

1. PEB laten staan, er mag geen verdere opbouw plaatsvinden;
2. PEB afstempelen tegen de fiscale waarde en deze omzetten naar een spaarvariant, in een soort oudedagsreserve (OSEB), die later moet worden gebruikt voor de aankoop van periodieke uitkeringen. Er vindt geen verdere opbouw plaats, wel oprenting;
3. PEB opheffen door afkoop. Ook hier eerst het PEB afstempelen tegen de fiscale waarde hetgeen een forse besparing op de verschuldigde loonbelasting oplevert. Bij deze afkoop wordt geen revisierente in rekening gebracht. Bovendien stimuleert Wiebes snelle afkoop door een korting op de grondslag te geven. Voor vroege beslissers meer korting.
   Hierbij biedt Wiebes in een periode van 3 jaren drie varianten:
   afkoop 2017: een korting op de grondslag van 34,5 %;;
   afkoop 2018: een korting op de grondslag van 25 %;
   afkoop 2019 : een korting op de grondslag van 19,5 % .
   Als uitgangspunt zal de eigenbeheervoorziening per ultimo 2015 gelden.
   Over de opbouw 2016 wordt zonder korting afgerekend (hiervoor geldt het normale tarief van 52% + 20% revisierente).

Grote vraag is of de ondernemer over voldoende cash beschikt om te kunnen afrekenen. Wellicht zou spreiding van de betaling over enkele jaren veel DGA’s beter uitkomen, maar Wiebes is niet van plan om gespreide betaling toe te staan. Degene waarvan de fiscale (balans) waarde van het PEB onder water staat, met andere woorden er staat te weinig vermogen tegenover de verplichting, zullen naar verwachting geen gebruik maken van de afkoopfaciliteit. DGA’s kunnen wel na het afstempelen overstappen naar de spaarvariant. Op deze wijze is de dividendklem direct weg, en zal de belastingheffing pas plaatsvinden in de uitkeringsfase.

Positie (ex)partner

De positie van de (ex-)partner vraagt extra aandacht. Bij beëindiging van het PEB door afkoop of een overstap naar de spaarvariant is toestemming van de (ex)-partner vereist. Compensatie van pensioenrechten die verloren gaan, moeten partijen onderling regelen. Dit vraagt om extra begeleiding in het proces waarbij goede voorlichting over de gevolgen van de te maken keuzes erg belangrijk is.

Advies

Vraag is of afkoop loont. Welke keuze de DGA het beste kan maken, is afhankelijk van zijn individuele omstandigheden en toekomstige ontwikkelingen. Dit vraagt om een advies op maat, waarbij rekening wordt gehouden met zijn specifieke situatie en wensen.

Het is de bedoeling dat de wetgeving in werking treedt per 1 januari 2017.